اگر تاکنون مسیرتان به شهرستان رودبار استان گیلان خورده باشد یا علاقمند به مباحث تاریخی باشید حتما نام مارلیک را شنیده اید. مارلیک نام یک محوطه باستانی در دره «گوهررود» در روستای نصفی، دهستان رحمتآباد در شهرستان رودبار می باشد. تپه مارلیک یکی از 5 تپه باستانی این منطقه و برای سال ها محل سکونت اجداد ثروتمند گیلانی ها بوده است. تپه های پیلاقلعه، زینب بیجار، دوربیجار و جازم کول، چهار تپه دیگر این ناحیه هستند. نام مارلیک در نزد گیلانیان بسیار محبوب بوده و در موارد بسیاری که در ادامه به آن اشاره می کنیم مورد استفاده قرار گرفته است.
زمان مورد نیاز برای مطالعه: 5 دقیقه
مارلیک مجموعه ای شکوهمند و غنی مرکب از مکشوفه های باستانی با قدمتی سه هزار ساله متعلق به مردمانی فکور و هنرمندانی با ذوق از ایران زمین است. آثار مارلیک معرف عقاید و اندیشه ها و آیینه آرزوها و احساسات مردمانش بوده و برگی جاودانه را به صفحات تاریخ ایرانیان و بشریت افزوده است. در ادامه این مقاله از وبسایت مارلیک آپ همراه ما باشید تا از تاریخچه نام مارلیک، چگونگی نام گذاری آن و آشنایی بیشتر با این واژه آگاه گردید.
مارلیک به چه معناست؟
مارلیک متشکل از دو واژه مار و لیک (حفره، سوراخ) می باشد. برخی معتقدند علت نام گذاری این منطقه وجود مارهای بسیار بوده است و گروهی دیگر از پژوهشگران بر این باورند واژه مارلیک برگرفته از قوم آمارد که در گذشته در این محل زندگی میکردند می باشد و ساختار این نام از ترکیب دو واژه مارد (اشاره به آماردها) و لیک (قوم) شکل گرفته است. همچنین پژوهشگران گمان میبرند این تپه، آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان مردم آمارد بوده چراکه در موارد پدیدار شده این تپه، چهاردیواری بود که در حدود ۳۰ متر، مساحت داشت.

حاصل کاوش تپه مارلیک
در سال 1340 گروهی از باستان شناسان به سرپرستی دکتر عزتالله نگهبان پدر باستانشناسی ایران، با همراهی عرب علی توکلی به محوطه باستانی تپه مارلیک آمده و به کاوش آن پرداختند و آنچه به دست آمد، نشان از هنری زرین و تمدنی با شکوه سه هزار ساله داشت؛ 59 قلم از اشیاء سیمین و زرین و سه جام با نامهای جام طلای گاو بالدار، جام هیولای دوسر و غزال و جام افسانه زندگی. بهتر است بدانیم این جام ها در یونسکو به عنوان نماد ایران به ثبت رسیده است.
برای اطلاع از جزئیات دقیق چگونگی کشف جام مارلیک از زبان عرب علی توکلی کلیک کنید
جامهای چینی، شیشهای (به گفته برخی، جامهای شیشهای در این محوطه از اولین نمونههای صنعت شیشهسازی بشر است)، طلایی، نقرهای و مفرغی، ظروف سفالی، مجسمههای برنزی و سفالی، دکمههای تزئینی، شمشیرها و سرنیزهها و بسیاری آثار دیگر از جمله اشیای بهدستآمده در محوطه باستانی تپه مارلیک بودند که معروفترین آنها جام مارلیک می باشد. جام مارلیک نمایانگر شکوه عصر آهن گیلان و هنر و فرهنگ و عقاید اقوامی است که در گذشته های دور در این منطقه میزیستهاند.
پس از کاوش های انجام شده پژوهشگران به این باور دست یافتند که آثار باستانی تپه مارلیک رودبار متعلق به فرمانروایانی است که در اواخر هزاره دوم و آغاز هزاره یکم پیش از میلاد بر این منطقه حکومت میکردند. بنا بر آیین موجود در آن تاریخ، مردمان این تمدن، مردگان خود را همراه با اشیاء ارزشمند به خاک میسپردند و همین مهم باعث پیدا شدن جام ها و آثار باستانی بسیار در این منطقه گردیده است

آشنایی با جام گاو بالدار، شاهکاری بی نظیر از هنر ایرانیان
جام گاو بالدار یکی از دیدنیترین جامهای کشف شده بوده و از جنس طلای ناب ساخت شده و نهایت زیبایی، دقت و هنر است. این جام 18 سانتیمتر ارتفاع دارد و بدنـه بلنـد و لبـه ی آن مفتولـی و قسـمت پاییـن آن جـام نسـبتا کمـی مقعـر یـا زاویـه دار اسـت. بـه علـت عیـار بـالای طلای بکاررفتـه در آن، بدنـه ای بسـیار نـرم و قابـل انعطـاف دارد، بـه همیـن دلیـل بـر اثـر فشـار خـاک کمـی از شـکل اصلـی خود خـارج شـده.
از ویژگی های ظاهری آن میتوان به درخت زندگی که در وسط جام حک شده و پیکره ی چهار گاو بالدار در حالیکه ایستاده و به درخت تکیه داده اند اشاره نمود. گاوهایی افسانهای با بالهایی زیبا که بهخوبی تلاش شده نمایی سهبعدی به آن بخشیده شود. نمایـش بـدن حیـوان بـه حالـت نیـم رخ و نمایـش سـرآنها از نمای رو بـه رو، از ویژگـی هـای هنـر ایرانـی اسـت و همیـن هویـتِ ایرانـیِ جـام و سـازنده آن را نشـان مـی دهـد. صحنـه کلـی ایــن جــام دو جفــت گاو بالــدار اســت کــه در نزدیکــی یــک درخـت تزئینـی و روبـروی هـم به صـورت قرینـه، قرارگرفتـه اند. ایـن دوگاو بـر روی پاهـای عقـب بلنـد شـده و دو پـای جلویـی خـود را بـر روی شـاخه هـا و تنـه ی درخـت قـرار داده انـد.علاوه بر آن گلی زیبا در کف جام به چشم می خورد که طرحی از خورشید با پرتوهای منظم در وسط آن حک شده است و نشان از اهمیت خورشید در تاریخ و فرهنگ ایران دارد. نکته جالب در ساخت این جام این است که سر گاوها به جای پرچ شدن از خارج، تنها از قلم زنی از داخل و با استفاده از طلای بدنه ساخته شده است.
همین تلاش برای برجستهسازی و دادن نمایی سه بعدی در بستری دو بعدی نشان از دید تصویری بسیار عالی در این تمدن دارد. به عبارت دیگر سطح جام صفحهای دو بعدی بوده که از این صفحه دو بعدی، جسمی سه بعدی در حال جان گرفتن است. گفتنی است برجستگی نمادهای یاد شده تا 2 سانتیمتر نیز میرسد.
قدمت این جام به 800 تا 900 سال پیش از میلاد می رسد و هم اکنون در موزه ایران باستان استان تهران نگهداری می شود. پس از کشف جام مارلیک در سال ۱۳۴۰ برخی از اسکناسهای ایران با تصویری از نقش جام مارلیک تا سالها چاپ و نشر میشد. دکتر نگهبان این جام را بدلیل ارزش و ویژه هنری، یگانگی و کیفیت ساخت و پرداخت نقوش آن، جام طلای مارلیک و نماد تمدن عظیم و شگرف آن نامیده است

جام افسانه زندگی
جام زرین افسانه زندگی یکی از معروف ترین ظروف فلزی بدست آمده از مارلیک و نماد دیگری از این تمدن باشکوه است. ارتفاع این جام 20سانتی متر و قطر دهانه آن 14سانتی متر می باشد. این جام شامل چهار ردیف نقش روایی از داستان زندگی و بالندگی و مرگ یک بز کوهی است. در اولین ردیف از پایین، صحنه شیر دادن مادر به بره و در ردیف دوم بز کوهی جوان ایستاده بر درخت زندگی است. ردیف سوم نقش گرازهای وحشی که بز را شکار کرده و در آخرین ردیف کرکسها ایستاده بر لاشه بز کوهی به تصویر کشیده شده اند, این نقوش بر دور ظرف تکرار شده است.

جام هیولای دوسر و غزال
در لابه لای درختها، چهار بز کوهی در حال چرا به تصویر کشیده شده اند. بز کوهی بیانگر از چالاکی، صبر و پویایی می باشد. در حاشیه و اطراف جام، نوارهای تزئینی با طرح های هندسی حک شده است این حکاکی ها، زیبایی و ظرافت دوچندانی به جام می بخشند.
از دیگر جام های کشف شده در تپه مارلیک جام هیولای دو سر غزال می باشد. در مرکز این جام، درخت زندگی با شاخه های پرپشت و ریشه های قوی به تصویر کشیده شده است. این درخت، سمبلی از جاودانگی، برکت و باروری در فرهنگ های مختلف باستانی می باشد. در دو طرف درخت، دو گاو نر نیرومند دیده می شود. گاو نر در فرهنگ نیاکان ایران، بیانگر قدرت، باروری و صلح بوده است. کمی پایین تر از گاو های نر، دو غزال در حال چرا به چشم می خورند و در بالای سر گاوها، دو قوچ در حال نبرد با یکدیگر دیده می شوند. غزال نمادی از زیبایی، ظرافت و تیزهوشی و قوچ نمادی از قدرت، جنگندگی و جسارت می باشد.
جالب است بدانید این جام نه تنها یکی از محبوب ترین اشیاء باستانی در بین مردم ایران می باشد بلکه نمادی از هویت ملی و غرور ایرانیان محسوب می گردد. جام نامبرده بارها در طول تاریخ، مورد سرقت و قاچاق قرار گرفته، اما هر بار به ایران بازگردانده شده است.
نام مارلیک در گیلان
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد نام مارلیک در نزد گیلانیان بسیار محبوب می باشد و افراد متعددی کسب و کار خود را به این نام مزین نموده اند. فروشگاه ها، املاک، هتل ها، رستوران ها و … . حتی برخی شرکت ها نیز از واژه مارلیک در نام خود استفاده نموده اند؛ مانند شرکت فناوران اطلاعات مارلیک با نام تجاری مارلیک آپ. نام مارلیک آپ از دو واژه مارلیک و آپ تشکیل شده که بخش اول آن به جام مارلیک و بخش دوم آن یعنی آپ به معنای ارتقا دهنده می باشد. علت نامگذاری این شرکت این بوده که شرکت نامبرده تلاش داشته تا کسب و کار تمام مشتریان خود را نسبت به آنچه بودند ارتقا داده و آن را به نسخه موفق تری بدل کند.
مارلیک آپ یک شرکت فناوری اطلاعات می باشد که در حوزه واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و بازی سازی فعالیت دارد و با نهاد ها و کسب و کارهای مطرح ایرانی همچون کانون کارفرمایان حسابداری ایران، انجمن حسابداری ایران، هلال احمر، معادن سنگ، بازرگانی و صدها کسب و کار ریز و درشت دیگر همکاری داشته است. یکی از افتخارات مارلیک آپ بعنوان بهترین شرکت واقعیت مجازی ایران و بهترین شرکت واقعیت افزوده ایران، اجرای پروژه واقعیت مجازی مانور زلزله می باشد که برای نخستین بار در دنیا ساخته شده است. شایان ذکر است پروژه VR نامبرده مورد تقدیر سازمان صلیب سرخ جهانی، صدا و سیمای ملی و بسیاری نهاد های ذیربط قرار گرفته است.
چنانچه به دنبال سوق دادن کسب و کار یا برندتان در دنیای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده هستید می توانید از کارشناسان باتجربه مارلیک آپ، بهترین شرکت واقعیت مجازی و واقعیت افزوده ایران استفاده نمایید تا در اسرع زمان شاهد رشد و پیشرفت چندین برابر کسب و کارتان باشید. در هر قدم کنار شما هستیم و باور داریم موفقیت مشتریانمان، موفقیت ماست. برای مشاوره با شماره های درج شده در سایت مارلیک آپ تماس حاصل فرمایید و یا نسبت به تکمیل فرم های مشاوره اقدام نمایید.